Ferruh Şemin

(D:11.05.1908 - Ö: 23.03.1985)

TMD 75. Yıl Kitapçığı için Özkan Değer tarafından derlenmiştir.

Biyografisi

Hüseyin Ferruh Şemin 11 Mayıs 1908 yılında İstanbul’da doğdu. Nişantaşı Sultanisi’nden sonra devam ettiği İstanbul Erkek Lisesi’ni 1927 yılında bitirdi. Bir yıl Grenoble Lisesi’nde matematik hazırlık dersleri okuduktan sonra lisans öğrenimini Grenoble Üniversitesi’nde 1933 yılında tamamladı.

9 Aralık 1933 tarihinde İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi’nde Yüksek Cebir ve Umumi Riyaziye kürsüsünde doçent olarak işe başladı. 1935 yılından itibaren Yüksek Mühendis Mektebinde tasarı geometri doçenti olarak çalıştı ve 1939 yılında da geometri profesörlüğüne yükseldi. Yüksek Mühendis Mektebi’nde ve sonra İTÜ’de verdiği dersler arasında Hendesi Tersimiye, Adedi ve Tersimi Hesap, Hendese, Tasarı Geometri ve Teknik Resim dersleri vardır. 1944 yılında Kerim Erim ve Patrick Du Val’in eş danışmanlığında “Regle Yüzeylerin Diferansiyel Geometrisi Hakkında” isimli doktora tezini pekiyi derecesi ile tamamladı. Aynı yıl Maarif Vekilliği tarafından İstanbul Üniversitesindeki profesörlüğü onaylanan Ferruh Şemin 1946 yılında eşzamanlı olarak İTÜ’de de görev yapmakta olan Kerim Erim, Lütfi Biran ile birlikte esas görev yeri olarak İstanbul Üniversitesini tercih etti.

1948 yılında kurulan Türk Matematik Derneği’nin kurucu üyeleri arasında yer aldı. Mayıs 1950 ile Şubat 1951 arasında Stanford Üniversitesine araştırma yapmak üzere görevlendirildi ve 30 Ağustos - 6 Eylül 1950 tarihlerinde Harvard Üniversitesinde gerçekleşen (ICM) Uluslararası Matematikçiler Kongresine dinleyici olarak katıldı. 1952 yılında İstanbul’da toplanan 8. Teorik ve Uygulamalı Mekanik Kongresinin bildiri kitapçığının oluşturulmasında büyük katkısı oldu.

1954 yılından sonra Mathematical Reviews için çoğu klasik diferansiyel geometri bir kısmı da genel geometri alanında olan Almanca, Fransızca ve İngilizce dillerinde makale değerlendirmeleri yapmaya başladı ve 1978 yılına kadar toplamda 111 makalenin değerlendirmesini yaptı. Yine 1954 yılında, editörler grubunda İstanbul Üniversitesinde misafir profesör olarak bulunan Wilhelm Blaschke’nin de yer aldığı İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası: A Serisi, Sirfî ve Tatbiki Matematik Dergisinin yazı kurulu üyeliğine başladı.

1954 yılında Amsterdam’da yapılan (ICM) Uluslararası Matematikçiler Kongresine Cahit Arf, Nazım Terzioğlu ile birlikte katıldı. 1958 yılında Edinburgh’ta ve 1962 yılında Stockholm’de toplanan ICM kongresine bir kısa konuşma ile katıldı. 1963 yılında Genova’da toplanan İtalyan Matematik Birliğinin toplantısına katıldı.

Prof.Dr. Ferruh Şemin, 23 Mart 1985 günü İstanbul’da vefat etti, 25 Mart’ta İstanbul Üniversitesi merkez binasında bir cenaze töreni düzenlenmiş ve ardından Beyazıt Camiindeki kılınan cenaze namazını müteakip Zincirlikuyu Kabristanına defnedilmiştir.

Doktora Öğrencileri

Selma Öztürk, İstanbul Üniversitesi, 1946

Abdülkadir Akif Özdeğer, İstanbul Üniversitesi, 1968

Nili Ural, İstanbul Üniversitesi, 1980

Makaleleri

[1] Géométrie infinitésimale des systémes variables à un paramètre. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 6 (1941), 62–82.

[2] Géométrie infinitésimale des systèmes variables à un paramètre. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 7 (1942), 20–40.

[3] Quelques remarques sur deux théorèmes classiques. (French) Recueil de mémoires commémorant la pose de la première pierre des Nouveaux Instituts de la Faculté des Sciences, pp. 45–46, Université d'Istanbul, Faculté des Sciences, Istanbul, 1948.

[4] On Darboux lines. Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 17 (1952), 351–383.

[5] Sur une propriété caractéristique des cyclides de Dupin et des surfaces de révolution. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 18 (1953), 288–297.

[6] Sur les sections d'une surface surosculées par leurs cercles de courbure. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul (A) 19 (1954), 34–44.

[7] Sur une propriété caractéristique des surfaces à courbure moyenne constante. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul. Sér. A 19 (1954), 140–147.

[8] Note sur les dérivées invariantes. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul. Sér. A 19 (1954), 175–179 (1955).

[9] On an extension of Liouville's formula. Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul. Sér. A 20 (1955), 91–94.

[10] Généralisation de quelques formules relatives à la théorie des surfaces. (French) Rev. Fac. Sci. Univ. Istanbul. Sér. A 20 (1955), 173–180 (1956).

[11] Sur les surfaces à lignes de Darboux isogonales. (French) Istanbul Üniv. Fen Fak. Mec. Ser. A 23 1958 105–112.

[12] Sur les lignes géodésiques et sur celles de Darboux. (French) İstanbul Üniv. Fen Fak. Mecm. Ser. A 35 (1970), 167–179 (1972).

[13] Sur les champs de vecteurs tangentiels. (French) İstanbul Üniv. Fen Fak. Mecm. Ser. A 39 (1974), 69–106 (1975).

[14] Champs de vecteurs tangentiels. (French) İstanbul Üniv. Fen Fak. Mecm. Ser. A 40 (1975), 176–215 (1978).

[15] Note sur les réseaux de Tissot. (French) İstanbul Üniv. Fen Fak. Mecm. Ser. A 41 (1976), 53–56 (1981).

[16] Sur la fonction de direction de Laguerre. (French) [On the Laguerre direction function] İstanbul Üniv. Fen Fak. Mecm. Ser. A 46 (1981/82), 67–71 (1989).

Çevirileri

[1] Edouard Goursat (1858-1936) Matematiksel analiz dersleri cilt 1, 245 sayfa, 1940.

[2] Raoul Bricard, Perspektif, Kenan Basımevi, İstanbul, 92 sayfa, 1942.

[3] Edouard Goursat, Matematiksel Analiz dersleri, I. cilt, 3 fasikül, Pulhan Basımevi, İstanbul, 40 + 40 + 44 sayfa, 1946-1947.

[4] Georges Bruhat, Fizik mekanik dersleri. Cilt I, İstanbul Üniversitesi, 1949, 316 sayfa. İstanbul Üniversitesi yayınları; no. 355, Türk Matematik Derneği yayınları; sayı 17 (Fahir Yeniçay ve Nüzhet Gökdoğan ile birlikte), 1949.

[5] Georges Bruhat, Fizik mekanik dersleri. Cilt III, İstanbul Üniversitesi, 391 sayfa. İstanbul Üniversitesi yayınları; no. 355. (Fahir Yeniçay ve Nüzhet Gökdoğan ile birlikte), 1949.

[6] Lucien Godeaux, Çeşitli Geometriler, Türk Matematik Derneği Yayınları No. 17, 224 sayfa, İstanbul, 1965.

Ders Kitapları

[1] Diferansiyel Geometri I. Eğriler, 332 sayfa, İstanbul Üniversitesi yayınları; sayı 3093. Fen Fakültesi; sayı 182, 1983.

[2] Diferansiyel Geometri II, Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi, 591 sayfa, Marmara Üniversitesi yayın; No. 441. Fen - Edebiyat Fakültesi yayınları; No. 6, 1987.

Kaynakça

1. Feza Günergun ve Aslı Tolun tarafından yürütülmekte olan "Cumhuriyet Türkiye’sini Bilimle Kurmak: Devlet Bursuyla Yurtdışında Öğrenim Gören Genç Beyinler (1925-1950)" başlıklı proje çerçevesinde yazılmış, ancak henüz yayınlanmamış biyografiler.
2. Alp Eden, (2021), Üç Matematikçi Portresi: M. Nuri (Kutulmuş) Karahöyüklü (1902-1981); Hüseyin Ferruh Şemin (1908-1985); Feyyaz Gürsan (1909-1951).
3. Ahmet Yüksel Özemre, (1982), Doğumunun 100. Yılında Atatürk'e Armağan: İstanbul üniversitesi Fen Fakültesi'nde Çeşitli Fen Bilimi Dallarının Cumhuriyet Dönemindeki Gelişmesi ve Milletlerarası Bilime Katkısı, Yayınlayan: İst. Üniv. Fen Fakültesi, 173 sayfa, İstanbul 1982.
4. MathSciNet